ABD Temsilciler Meclisi Komisyonu'ndan Karabağ teklifi

Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi, Amerika Ulusal Ermeni Komitesi’nin destekliği 2026 Mali Yılı Dışişleri Bakanlığı Yetkilendirme Tasarısı'ndaki değişiklikleri kabul etti. Amerika Ulusal Ermeni Komitesi, 2026 Mali Yılı Dışişleri Bakanlığı Yetkilendirme Tasarısı’na Dağlık Karabağ’daki Ermeni dini ve kültürel mirasın korunmasını, Bakü’deki Ermeni esirlerin iadesini ve Karabağ Ermenilerinin ülkelerine geri dönüşünü desteklenmesini eklenmesini talep ediyordu. 

Üç madde

Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki İkinci Dağlık Karabağ savaşı 10 Kasım 2020’de karşılıklı ateşkes anlaşmasıyla sona ermiş, 4 Ekim 2023’te ise bölge kontrolü tamamen Azerbaycan’a bırakılmıştı. Savaş sırasında ve sonrasında yaklaşık 120 bin Karabağ Ermenisi evlerini terk etmiş ve büyük çoğunluğu Ermenistan’a göç etmek zorunda kalmıştı.
Kabul edilen ve “2026 Dışişleri Bakanlığı Yetkilendirme Yasası” tasarısına dahil edilen maddelerle, ABD Dışişleri Bakanlığı şu konularda yükümlü kılınıyor: 
• Ermeni savaş esirlerinin serbest bırakılmasını sağlamak,
• Dağlık Karabağ’daki Ermeni dini ve kültürel mirasın korunmasını temin etmek,
• Yerinden edilmiş Karabağ Ermenilerinin geri dönüş hakkını desteklemek.

Ayrıca, Türkiye’nin bölgede istikrarı bozan faaliyetlerine dair kapsamlı bir rapor hazırlanması da bu değişiklik kapsamında talep ediliyor. 

Sırada Temsilciler Meclis'i var

Amerika Ermeni Ulusal Komitesi Washington Ofisi Sorumlusu Aram Hamparyan, değişikliğe verilen onayla ilgili şu değerlendirmede bulundu: “Tüm tarafların Karabağ’ı silme, esirleri unutturma ve kutsal yerlerimizi görmezden gelme çabalarına rağmen, ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komisyonu bugün, iki partinin desteğiyle, Karabağ Ermenilerinin geri dönüş hakkı, savaş esirlerinin özgürlüğü ve kutsal Hıristiyan mekanlarımızın korunması yönünde kararlı bir tutum aldı. Soykırım ve etnik temizliğin meşrulaştırılmasına yönelik her türlü girişime karşı mücadelemizi sürdüreceğiz. Aksi takdirde, bu durum yeni soykırımları ve etnik temizlikleri teşvik eder.”

Değişikliği sunan Kongre üyesi Gabe Amo da tasarının önemine dikkat çekerek, 8 Ağustos’ta Trump’ın bir araya getirmesiyle Washington’da Ermenistan ve Azerbaycan arasında imzalanan barış anlaşmasının birçok sorunu çözmediğini vurguladı:
“Ermeni dini ve tarihi yapılar yok edilmeye devam ediyor. Ermeni savaş esirleri hâlâ Azerbaycan’da tutuluyor. Ve 120 binden fazla Ermeni mülteci hâlâ evlerine güvenli bir şekilde dönemiyor. Bu değişiklikle, barış süreci çerçevesinde Dışişleri Bakanlığı’na Ermeni kültür mirasını koruma, esirlerin serbest bırakılmasını sağlama ve mültecilerin güvenli dönüşünü garanti altına alma yükümlülüğü getiriyoruz.”

Kabul edilen öneri, Temsilciler Meclisi'nin genel kurulunda görüşülecek.
Öte yandan Kongre Üyesi Brad Sherman da bir değişiklik önerdi. Sherman’ın önerisi, ABD’nin Özgürlüğü Destekleme Yasası’nın 907. maddesini uygulamama yetkisinin Başkan tarafından kullanılmasını engellemeyi ve Azerbaycan’a verilen askeri yardımlara yönelik Kongre yasağını yeniden yürürlüğe koymayı hedefliyordu.

Azerbaycan'a yardım gözden geçirilsin

Sherman şunları söyledi: “907. madde yıllardır Başkanlık tarafından göz ardı ediliyor. Azerbaycan’daki baskıcı rejimin eylemlerine rağmen. Artık Kongre’nin buna ‘dur’ demesi gerekiyor. Etnik temizlik, kültürel soykırım ve şimdi de kiliselerin yıkımına tanık olduk. Üstelik esirler hâlâ serbest bırakılmış değil. Tüm meslektaşlarımı bu değişikliği desteklemeye çağırıyorum.”
Her ne kadar Sherman’ın önerisi 26’ya karşı 24 oyla reddedilmiş olsa da, Komisyon’daki tüm Demokrat üyelerin desteğini alması dikkat çekti. 
907. Madde ne diyor? “Azerbaycan, Karabağ’daki ablukayı sürdürür ve şiddeti durdurmazsa, ABD yardım yapmayacak.”