ABD de Suriye’ye müdahaleden vazgeçebilir
Pazartesi günü Amerikan televizyon kanallarına konuşan Obama, Rusya’nın çağrısından memnuniyet duyduğunu dile getirse de Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın bu çağrıya olumlu bir yanıt vereceğine dair şüpheleri olduğunu belirtti.
ABD News televizyon kanalına konuşan Barack Obama, “Kimyasal silahların kullanımına ilişkin normları korunduğundan emin olmak istiyorum” dedi. Obama, “Bu bizim ulusal güvenlik çıkarlarımız dâhilinde. Bunu askeri bir müdahale olmadan yapabilirsek, bu da benim ağırlıklı tercihim olur” diye devam etti.
Obama ayrıca, Suriye’ye yönelik askeri müdahale seçeneğini oylayacak olan Kongre’nin müdahaleye onay verip vermeyeceği konusunda ise ‘kötümser’ olduğunu ifade etti. ABD Başkanı, kimyasal silah saldırısı düzenlediğini iddia ettiği Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın cezalandırılması için Suriye’ye yönelik askeri müdahale seçeneğini öne sürmüş, hem ülke içi hem de ülke dışında destek arayışına girmişti. Kongre müdahaleye onay verilmesine ilişkin tartışmalara başladı.
Fakat Kongre’den Obama’nın önerisine destek zayıf görünüyor. Cuma günkü anket verilerine göre 433 üyeli Temsilciler Meclisi’nden 230’undan kimi müdahaleye kesin karşı çıkacaklarını, kimi de ‘karşı çıkabileceklerini’ dile getirdi.
Amerikan toplumunda da farklı görüşler dile getiriliyor. Associated Press haber ajansının Pazartesi günü yaptığı bir ankete göre, her beş Amerikalıdan biri, kimyasal silah saldırısı karşısında sessiz kalmanın benzer saldırılar düzenleme ihtimali olan hükümetleri cesaretlendireceği görüşünde.
Teklif ilk Kerry’den geldi
Obama’nın açıklamaları Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Şam’a, kimyasal silah stoklarını uluslararası denetime açması ve daha sonra bunları imha etmesi yönündeki çağrısını takip ediyor.
Lavrov’un Suriyeli mevkidaşı Velid Muallim’e ilettiği öneriye Suriyeli yetkililerin sıcak yaklaştığı belirtiliyor. Rusya’nın teklifini ilk dile getiren ABD Dışişleri Bakanı John Kerry oldu.
Avrupa ve Arap dünyasından destek arayışı için ziyaretlerini sürdüren Kerry, Londra’da İngiliz mevkidaşı William Hague’le görüşmesinin ardından düzenlediği basın toplantısında, Esad’ın elindeki kimyasal silah stoklarını bir hafta içinde teslim etmesi halinde bir askeri müdahalenin önüne geçebileceğini dile getirdi.
ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilileri daha sonra Kerry’nin “sözün gelişi bir argümana” başvurduğunu söylese de, Moskova’da Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim ile ortak basın toplantısı düzenleyen Sergey Lavrov, “Yalnızca kimyasal silahları uluslararası denetime açmak değil, ama aynı zamanda imha edilmesi” konusunda Suriyeli mevkidaşını uyardı.
Lavrov ayrıca, Suriye’nin daha sonra Kimyasal Silahlar Sözleşmesi’ne da dahil olması gerektiğini dile getirdi.
Çevirmen aracılığıyla yaptığı açıklamada ise Muallim, Rusya’nın “Amerikan saldırısına karşı Suriye halkını koruma teşebbüsünü” memnuniyetle karşıladığını söyledi. İngiltere Başbakanı David Cameron, Rusya’nın çağrısını “ileriye doğru bir adım” olarak nitelerken, bunun “dikkat dağıtma taktiği” olabileceğini de sözlerine ekledi.
Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius Esad’a plana ilişkin “hızlı, ciddi ve doğrulanabilir” taahhütlerde bulunması çağrısı yaptı. Almanya Başbakanı Angela Merkel de, Moskova’nın önerisini “ilginç bir teklif” olarak niteleyip bu çağrıyı ‘gerçek eylemlerin takip etmesini’ umduğunu söyledi.
Suriye öneriye ‘sıcak’ bakıyor
Şam’daki BBC Orta Doğu Editörü Jeremy Bowen, görüştüğü üst düzey bir Suriyeli yetkilinin, Rusya’nın getirdiği önerinin tüm taraflar için ‘kazan-kazan’ formülü olduğunu söylediğini aktarıyor.
Beyrut’taki BBC muhabiri Jim Muir, Şam ve Moskova yönetimlerinin Amerikan kamuoyunu etkilemek için olası bir askeri müdahalenin nasıl ‘geri tepeceğine’ ilişkin mesajlar verdiğini belirtiyor.
Bunlar; Suriye ve Lübnan’daki müttefiki Hizbullah’ın misilleme saldırıları düzenlemesi, Suriye’deki silahlı muhalefet içindeki El Kaide bağlantılı grupların güçlenmesi ve şimdiden 100 binden fazla kişinin öldüğü iç savaşın iyice kızışması gibi senaryolar. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Suriye’de 21 Ağustos’ta meydana geldiği belirtilen kimyasal saldırı olayının arkasında Suriye rejiminin olduğu iddialarını reddetmişti.
BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun ise silah denetçilerinin hafta sonuna doğru açıklanması beklenen bulgularında kimyasal silah kullanıldığı sonucu ortaya konursa, BM Güvenlik Konseyi’nden Suriye içinde bu silahların imha edileceği bir bölge oluşturmasını talep edeceğini söyledi.
Konseyin daimi üyesi Rusya, daha önce Suriye hükümeti aleyhine 3 tasarıyı veto yetkisinin yardımıyla engellemişti.
BBC TÜRKÇE
