1915’in vicdan hikâyeleri Soykırım Müzesi’ne giriyor
|
Müzede yer alacak bu yeni bölümde ne kadar çok Müslüman’ın Ermenilerin hayatını kurtardığını ayrıntılı olarak göstermeyi hedeflediklerini söyleyen Demoyan, bu kişileri belirlerken iki insan tipi arasında kesin bir ayırım yaptıklarının altını çiziyor: “Küçük yaştaki Ermeni kızlarını alıkoyarak istismar etmiş kişilere değil, kendi hayatını riske atarak onları kurtaranlara yer vereceğiz.” Demoyan, 1915’te yürürlüğe giren bazı düzenlemelere şu sözlerle dikkat çekiyor: “Tehcir sırasında ‘Ermenileri saklayanlar cezalandırılacaklar’ şeklinde bir yasa çıkartıldı. Bu ceza çoğu zaman ‘kendi evinin önünde asılma’ şeklinde de uygulandı. İşte Soykırım Müzesi’nde böylesine riskleri göze alarak Ermenileri soykırımdan kurtarma cesaretini göstermiş insanlara yer vereceğiz.” Adı Türkiye’de bazı kesimlerin tüylerini ürperten Soykırım Müzesi’nde planlanan bu yenilik, 2015’e doğru Ermenistan tarafında atılması planlanan belki küçük ama ifade ettiği anlam açısından oldukça büyük bir adım anlamına geliyor. Umarız sınırın bu tarafında da, küçük de olsa karşı taraf için anlam ve değer ifade edecek adımları hayata geçirmeyi planlayan birileri vardır. AGOS |
Soykırım Müzesi kendini yenilemeye hazırlanıyor
EMRE ERTANİ
Yerevan’daki Soykırım Müzesi, 2015 yılına kadar yenilenecek. Müzede, 1915’te yaşanan tehcir ve katliamlar sırasında Ermenilere yardım eden Müslümanlar için de özel bir bölüm açılması planlanıyor. Kendilerine her gün yeni bilgi ve belgelerin ulaştığını belirten Soykırım Müzesi ve Enstitüsü Direktörü Hayk Demoyan, Ermenileri kurtaran Türk, Kürt ve diğer Müslümanların hikâyelerine müzede yer vereceklerini açıkladı.
Soykırımın 100. yılı nedeniyle yenilenecek olan Soykırım Müzesi’nde arşivde bekletilen yüzlerce bilgi ve belge de sergilenmeye başlanacak. 1915’e dair her gün ellerine sürekli yeni belge ve bilgelerin ulaştığını belirten Demoyan, “Müze yeterince büyük değil, şu an bizim elimizde olan bilgi ve belgelerin sadece yüzde birini sergileyebiliyoruz” dedi. 1915’te Ermenilerin hayatını kurtaran Müslümanlarla ilgili çok fazla hikâye topladıklarını ifade eden Demoyan, Müze’de bu hikâyelerinin ayrıntılı bir şekilde yer alacağını söyledi.
Demoyan, “Bu hikâyelere müzede yer vererek ne kadar çok Türk ve Müslüman’ın Ermenilerin hayatını kurtardığını göstermeyi amaçlıyoruz. Bu insanlar Ermenilerin hayatlarını kurtarırken kendilerinin ve ailelerinin hayatlarını riske attılar. Bunu neden böyle söylüyorum? Çünkü tehcir planlı bir şekilde işlerken aynı zamanda bununla ilgili birtakım kanunlar da çıktı. Tehcir sırasında ‘Ermenileri saklayanlar cezalandıralacaktır’ hükmünde bir yasa çıkarıldı. Bu ceza neydi? Kendi evinizin önünde asılma cezasıydı” dedi.
Demoyan, tam olarak hangi belgeleri sergileyeceklerini ise şu sözlerle anlattı: “Yaşamlarını riske atmış insanların hikâyelerini sergileyeceğiz derken bizim gözettiğimiz bazı kıstaslar var. Tabii ki küçük yaştaki Ermeni kızlarını alıp haremine katmış, veya ikinci, üçüncü karısı yapmış ya da cinsel anlamda istismar etmiş ve bu yolla onların hayatını kurtarırken aynı zamanda hayatlarını mahvetmiş insanlardan bahsetmiyoruz. Bizim kast ettiğimiz kişiler vicdanının sesini dinleyerek Ermenilerin hayatını kurtarmış olan insanlar.”
Demoyan, soykırımın 100. yılı nedeniyle üzerinde çalıştıkları proje çerçevesinde önümüzdeki üç yıl içinde gerçekleştirilecek yenilikleri şöyle özetledi: “Öncelikli olarak Soykırım Müzesi’nin içinde bulunduğu alan genişletilecek. Bunun için inşaat çalışmalarına çok yakında başlayacağız. Böylece sergi alanımız iki kat genişlemiş olacak. Talat Paşa’nın kendi el yazısı ile yazdığı notlarını ve ne kadar Ermeni’nin tehcire tabi tutulduğunu anlatan belgeleri de sergileyeceğiz. 2015’te yeni bölüm açıldığında çok farklı bilgi ve belgeler olacak. Müze yeni bir felsefe ve konseptle düzenlenecek ve böylece çok daha fazla belge sergileyebileceğiz.”
