18 aylık Mehmet’in ‘bedeli’ 15 bin lira mı?
18 aylık bebek Mehmet Uytun'un, Şırnak'ın Cizre ilçesinde 9 Ekim 2009 tarihinde evlerinin balkonunda annesinin kucağında süt emerken Jandarma eri Hakan Alkan attığı gaz bombasının başına isabet etmesi sonucu yaşamını yitirmesiyle ilgili yapılan başvuru üzerine Anayasa Mahkemesi (AYM) kararını verdi. Turan ve Kevzer Uytun'un çocuğu Mehmet, vurularak yaralanması sonrası tedavi gördüğü hastanede verdiği yaşam mücadelesini 10 gün sonra kaybederek, yaşamını yitirmişti.
Balkondayken fişek başına isabet etti
Cizre Jandarma Komutanlığı tarafından hazırlanan olay yeri tutanağında, topluluğu görecek bir açıdan, topluluğun yaklaşık 15 metre soluna doğru binanın solunda bulunan taş duvara çarpıtılarak etkisinin azaltılması amacıyla gaz mermisi ile duvara ateş edildiği belirtildi.
Anne Kevzer Uytun, ifadesinde balkona doğru yürüyen çocuğunun peşinden gittiğini, eve tekrar girmek için döndüğü sırada bir cismin çocuğunun kafasına çarptığını, çocuğuna çarpan cismin ise atık su borusuna çarparak kurumuş ekmek torbasına düştüğünü anlattı. Baba Turan Uytun ise evini duman kaplaması üzerine balkona çıktığını ve ekmek torbasını aşağıya attığını ifade etti.
DİHA’nın haberine göre, olay yerinde bulunan gaz kapsülünün Emniyet Genel Müdürlüğü Diyarbakır Kriminal Polis Laboratuvarı'nda yapılan incelemesinde kapsülün jandarma tarafından kullanılan tüfekten atıldığını tespit edildi. Ancak Cizre İlçe Jandarma Komutanlığı, Mehmet Uytun'un ölmesinde kullanıldığı iddia edilen kırmızı renkli mühimmatın envanterinde bulunmadığını iddia etti.
Alkan'ın soruşturulmasına izin verilmedi
Adli Tıp Kurumu raporunda ise, çocuğun düşerek kafasını sert bir cisme çarpması sonucu mu yoksa gaz bombasının isabet etmesi sonucu mu meydana geldiğinin ayrımının yapılamadığı ileri sürüldü.
Cumhuriyet Başsavcılığı gaz tüfeğini kullanan Jandarma görevlisi Hakan Alkan hakkında Cizre Kaymakamlığı'ndan soruşturma izni talep etti, ancak Cizre Kaymakamlığı jandarma görevlisi hakkında soruşturma izni vermedi. Soruşturma izni verilmemesine hem aile hem de savcılık itiraz etti, fakat Diyarbakır Bölge İdare Mahkemesi itirazın reddine karar verdi. Cumhuriyet Başsavcılığı daha sonra Hakan Alkan hakkında inceleme yapılmasına yer olmadığına karar verdi.
Yaşam hakkının etkili soruşturma yükümlüğünün ihlal edildiğini iddia eden aile Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) bireysel başvuruda bulundu.
Beş buçuk yıl sonra ilk karar
AYM, beş buçuk yıl sonra aldığı gerekçeli kararını açıkladı. Açıklamada şunlar belirtildi: “Gerçekleşme koşulları tartışmalı olan başvuru konusu olayda cezai sorumluluğun bulunup bulunmadığına ilişkin kapsamlı inceleme ve değerlendirme yapılmaması, soruşturmanın makul bir hızla yürütülmemesi ve soruşturmanın derinleştirilmesine engel olacak şekilde soruşturma izni verilmemesi nedeniyle etkili resmi bir soruşturma yürütülmediği ve yaşam hakkının usul yönünden ihlal edildiği sonucuna ulaşılmıştır."
Anayasanın 17. maddesinde güvence altına alınan "yaşam hakkının etkili soruşturma yürütme yükümlüğü" yönünden ihlal edildiğine karar veren AYM, ihlalin ve sonuçların ortadan kaldırılması için kararın bir örneğini Cizre Kaymakamlığı ve Cizre Cumhuriyet Başsavcılığı'na gönderilmesini hükmetti. AYM ayrıca aileye müştereken 15 bin TL manevi tazminat ödenmesine de hükmetti.
